پایگاه
خبری فولاد ایران - پدیده ای به واقع عجیب است که چند سالی است در ایران شایع
شده، نخست در نشریه های دانشگاهی در تهران و حال می بینم در مجلات موسوم به
علمی-پژوهشی و یا ترویجی در قم. این پدیده دست کم در علوم انسانی در غرب مشابهی
ندارد و نمی دانم از کجا وارد سیستم آموزشی ایران شده. نوشتن یک مقاله با همکاری
برابر در زمینه علوم انسانی و از جمله در پژوهش های تاریخی و اسلامشناسی چند سالی
است در غرب روند روزافزونی یافته است. سبب آن هم تنوع و کثرت روزافزون مجلات تخصصی
در حوزه اسلام شناسی و تمایل نظامات دانشگاهی برای انتشار هر چه بیشتر مقالات علمی
و پژوهشی از سوی استادان دانشگاه ها و مؤسسات علمی است. کارهای گروهی در زمینه
مطالعات متنی و ورکشاپ های علمی که نتیجه
کثرت روزافزون بودجه های پژوهشی نهادهای دانشگاهی و دولتی در غرب برای کارهای
گروهی است ضرورت و زمینه کارهای مشترک را فراهم می کند و اینها همه موجب انتشار
روزافزون مقالات با نویسندگانی مشترک را فراهم کرده است. یعنی مقالاتی که واقعا دو
نویسنده با هم همکاری حقیقی و برابر کرده اند. در داوری مقالات برای ارتقاهای
دانشگاهی هم بر همین اساس رسم بر این است که هر مقاله ای اگر دو نویسنده دارد در
واقع تنها یک نیم مقاله حساب می شود برای هر نویسنده. آنچه من در بیشتر مقالات مجلات ایرانی با بیشتر
از یک نویسنده دیده ام (و البته همین امروز مقاله ای با چهار نویسنده رؤیت شد) به
نظر می رسد بیشتر تألیف یک نفر است و اسامی دیگر در واقع سهم نمایشی دارند، از
استاد راهنما گرفته تا ظاهرا کسانی که زمینه های مالی واداری پژوهشی را فراهم کرده
اند و یا حتی در مورد یک مجله ای دیدم که نام کسی مکرر در مقالاتی در حوزه مطالعات
اسلامی می آید که گویی در نقش مربی والا مقام و هدایتگر جلوه می کند. این رسم ها
به واقع بدعت های خطرناکی است و مانند سم مهلک است برای نظامات دانشگاهی کشور.
بسیاری از نویسندگان همین دست مقالات تاکنون برای من مقالاتشان را در حوزه کلام و
فلسفه و حدیث و تاریخ فرستاده اند و بعد گفته اند نویسنده واقعی آنهایند و نه آن
دیگرانی که نام آنها هم بر فراز مقاله ثبت شده. این خیلی بد است. اصلا چرا باید یک
استاد راهنما از شاگردش بخواهد که نام او هم به عنوان نویسنده مقاله می بایست ثبت
شود؟ این رسم غلط از کجا می آید؟ مطلقا چنین چیزی در نظامات دانشگاهی در غرب وجود
ندارد. به نظرم باید وزارت علوم تمهیدی برای جلوگیری از این رسم غلط و ظالمانه
کند.
پروفسور حسن انصاری
موسسه مطالعات پیشرفته پرینستون
نقل از کانال استاد بزرگ